Designed by Freepik |
Gıdalarda Yapılan Sahtekarlıklar: Tüketiciyi Bekleyen Tehlikeler
Gıda sahtekarlığı, haksız kazanç elde etmek amacıyla gıdanın bileşimi, kalitesi veya miktarında yapılan bilinçli aldatma işlemidir. Bu tür uygulamalar hem insan sağlığını tehdit eder hem de tüketici haklarını ihlal eder. Sahte gıdalar, ekonomik kazanç uğruna sağlığımızı tehlikeye atarken ürünün güvenilirliği konusunda ciddi endişelere yol açar.
Bu yazıda, gıdalarda yaygın olarak görülen sahtekarlık türlerine, sahte ürünlerin nasıl anlaşılacağına ve nelere dikkat edilmesi gerektiğine değineceğiz.
Yaygın Gıda Sahtekarlıkları
- Bitkisel Yağlarda Sahtekarlık
Bitkisel yağlarda sahtekarlıklar, pahalı yağlar (zeytinyağı) içine daha ucuz yağların (pamuk, soya veya mısır yağı) karıştırılması ile yapılmaktadır. Yapılan bu tağşiş, ürünün kalitesini düşürür ve sağlık açısından risk oluşturur. Orijinal zeytinyağını anlamanın yolları ile farklı farklıdır. Mesela buzdolabına konulduğunda donması gerekir. Aynı zamanda ambalaj üzerindeki üretim yeri ve sertifikaları kontrol ederek kaliteli zeytinyağı tüketebilirsiniz.- Et ve Et Ürünlerinde Hile
Et ve et ürünleri (sucuk, salam, sosis, köfte, kebap, kavurma) de taklit ve tağşişe maruz kalan gıdaların başında gelir. Dana eti yerine at, eşek ya da domuz gibi tek tırnaklı etlerin kullanılması en yaygın sahtekarlıklardandır. Ayrıca, sakatat ve deri gibi ürünlerin kıymaya karıştırılmasına da rastlanılır. Yapılan bu taklit ve tağşiş sonucunda tüketicinin dini ve kültürel inançları ihlal edilir; hijyen ve sağlık riski ile karşı karşıya kalmasına neden olur. Kandırılmanın önüne geçebilmek için güvendiğiniz markalardan veya kasaplardan alışveriş yapmalısınız; açıkta satılan kıymalardan ise kesinlikle kaçının.- Süt ve Süt Ürünlerinde Sahtekarlık
Süt ve süt ürünlerine (yoğurt, tereyağı, ayran, peynir) nişasta, jelatin veya su eklenmesi yaygın hilelerdir. Aynı şekilde, peynir ve yoğurtta bitkisel yağ kullanılarak maliyet düşürme işlemi de büyük sorunlardandır. Yapılan hileler nedeniyle besin değeri azalır ve özellikle çocuklarda sağlık sorunları ortaya çıkabilir. Yoğurtun üzerine su salması ve köpüklü yapı oluşup oluşmadığı kontrol edilebilir. Kaliteli ve güvenilir markaları tercih etmek önemlidir.- Balda Sahtekarlık
Bal, maliyeti ve zor elde edilebilirliği nedeniyle en fazla taklit ve tağşişe uğrayan, değerli gıdalardan biridir. Gerçek balı anlamak önemlidir. Hakiki bal yerine glikoz şurubu veya şekerli su ile hazırlanan balın satılması, arıların şekerli sularda beslenerek bal üretmesinin sağlanması yapılan sahtekarlıklardandır. Bu işlemler balın besleyici değerini düşürür. Sağlık sorunlarına neden olabilir. Peki, orijinal balı nasıl anlayabiliriz? Normal şartlarda bal akıcı ve yoğun kıvamda olmalıdır. Aynı zamanda fiyat karşılaştırması yapmak, görsel olarak değerlendirmek de önemlidir. Balın içerik bilgisi ve markanın güvenilirliği sorgulanmalıdır.- Alkolde Sahtekarlık
Piyasada kaçak yollarla üretilmiş, metil alkol içeren içeceklerin satışını bir dönem gündeme damga vurmuştu. Sahte alkol nedeniyle çeşitli sağlık sorunları yaşayan insanların haberleri yapılıyordu. Bu durum maliyeti düşürmek amacıyla etil alkol yerine metil alkol kullanımından kaynaklanmaktadır. Metil alkol tüketimi körlük, koma veya ölümle sonuçlanan rahatsızlıklara neden olmaktadır. Bunu önlemek için alışveriş yapılan satış noktalarına güven önemlidir. Özellikle lisanslı ve denetimlerden geçen yerler tercih edilmelidir. Ucuz fiyatlı alkollerden kaçınmalısınız.- Tahıl ve Bakliyat Ürünlerinde Sahtekarlık
Gıda sektöründe tahıl ve bakliyatta yapılan taklit ve tağşiş genel olarak içine taş, kum, zararlı kimyasallar veya boyar madde katılması olarak sıralanabilir. Bu durum, sindirim sorunları ve kimyasal zehirlenmelere yol açabilir. Ürünü kullanmadan önce iyice yıkamak ve güvenilir markaları tercih etmek gerekir.- Baharatlarda Sahtekarlık
Tarım ve Orman Bakanlığının yaptığı son denetimlerde hile yapılan gıdalar arasında baharatlar dikkat çekmekteydi. Baharatlara toprak, tuz, kimyasal boyalar veya toz kireç eklenmesi yaygın hilelerden biridir. Özellikle kırmızı biber ve karabiber gibi ürünlerde yaygındır. Yapılan sahtekarlıklar çeşitli sağlık sorunlarına neden olabilir. Düşük besin kalitesi de tüketiciyi kandırmak açısından kabul edilemez. Baharatlarda hileleri anlamak için rengi ve kokusu şüpheli olan ürünlerden kaçınılmalıdır. Açıkta satılan baharatlara karşı dikkatli olunması gerekir.- Yumurtada Sahtekarlık
"Yumurtada nasıl bir sahtekarlık yapabilirler?" diye düşünebilirsiniz. Kalitesiz veya sahte yumurtaların organik adı altında satılması hem tüketiciyi kandırmaktır hem de yasal yaptırımları olan bir sahtekarlıktır. Amaç, tüketiciyi yanıltarak haksız kazanç sağlamaktır. Yumurtanın üzerindeki damga kodları kontrol edilerek kontrol sağlayabilirsiniz. - Alkolsüz İçeceklerde Sahtekarlık
Alkolsüz içeceklerde, özellikle de meyve suyunda birçok sahtekarlık yapılabilir. Meyvenin suyu yerine düşük miktarda meyve içeriği olan veya renklendiriciyle yapılmış ürünlerin satılması ilk akla gelenlerdendir. Bu işlemler nedeniyle besin değeri düşer ve zararlı katkı maddeleri içerebilmesi sağlık sorunlarına neden olabilir. Etiket okuma, meyve oranını kontrol etmek önemli bir taktiktir. Gıda Sahtekarlıklarının Sağlık Üzerindeki Etkileri Nelerdir?
- Gıda zehirlenmeleri
- Alerjik reaksiyonlar
- Sindirim sistemi sorunları
- Bağışıklık sistemi zayıflaması
- Uzun vadede kronik hastalıklar
- Dini değerlerin çiğnenmesi
- Ekonomik kayıplar yaşanması
Gıda Sahtekarlıklarına Karşı Tüketicinin Alabileceği Önlemler
- Etiketleri ve içerikleri dikkatlice okuyun: Ürünün menşei, üretim tarihi ve içerik bilgilerini kontrol etmelisiniz.
- TSE ve ISO gibi kalite belgelerine dikkat edin: Sertifikalı ve onaylı ürünleri tercih etmelisiniz.
- Güvenilir yerlerden alışveriş yapın: Bilinmeyen ve açıkta satılan ürünlerden kaçınmalısınız.
- Fiyatı şüpheli derecede düşük ürünlerden uzak durun: Piyasa fiyatının çok altında satılan ürünler genellikle sahte olabilir.
- Yerel denetim raporlarını takip edin: Gıda Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından yapılan denetim raporları halka açıktır. https://www.tarimorman.gov.tr/ linkinden yapılan denetimleri takip edebilirsiniz.
Antioksidan Nedir? Faydaları ve Bulunduğu Besinler ile Sağlığa Etkileri hakkındaki yazımızı okudunuz mu?
Yorum Gönder