Akromegali nedir? Nedenleri, Belirtileri ve Tedavisi

Akromegali, yetişkinlerde normal büyüme dönemi sona erdikten sonra hipofiz bezinin aşırı miktarda büyüme hormonu (GH) üretmesiyle ortaya çıkan nadir bir hormonal bozukluktur. Bu, özellikle ellerde, ayaklarda ve yüzde kemiklerin, kıkırdakların ve yumuşak dokuların aşırı büyümesine yol açar. Bu bozukluk genellikle orta yaşlı erişkinlerde teşhis edilir ve tedavi edilmezse birkaç ciddi sağlık komplikasyonuna yol açabilir.

Akromegalinin Nedenleri

Akromegalinin en yaygın nedeni, hipofiz adenomu olarak bilinen hipofiz bezindeki kanserli olmayan (iyi huylu) bir tümördür. Beynin tabanında bulunan hipofiz bezi, büyüme hormonu da dahil olmak üzere birçok hormonun düzenlenmesinden sorumludur. Bir hipofiz adenomu geliştiğinde, aşırı BH üretimine neden olarak akromegali semptomlarına yol açabilir.

Nadir durumlarda akromegali, beynin hipofiz bezini kontrol eden kısmı olan hipotalamustaki tümörler veya diğer anormalliklerden kaynaklanabilir. Bu durumlarda, hipotalamus, hipofiz bezini daha fazla GH üretmesi için uyaran büyüme hormonu salan hormon (GHRH) adı verilen aşırı miktarda hormon üretir.

Akromegalinin Belirtileri

Akromegali semptomları birkaç yıl içinde kademeli olarak gelişir ve semptomların şiddeti kişiden kişiye değişebilir. Akromegalinin en yaygın semptomlarından bazıları şunlardır:

      Büyümüş eller ve ayaklar: Bu genellikle akromegalinin ilk belirtilerinden biridir. El ve ayaklardaki kemikler genişleyebilir ve kalınlaşabilir, bu da ayakkabı ve eldiven bedenlerinde gözle görülür bir artışa yol açar.

      Kaba yüz hatları: Yüzdeki kemikler de genişleyebilir ve kalınlaşabilir, bu da daha belirgin bir çene ve alına, daha büyük burun ve dile yol açar.

         Sesin kalınlaşması: Ses telleri kalınlaşarak daha derin bir sese neden olabilir.

      Cilt değişiklikleri: Cilt daha kalın ve yağlı hale gelebilir ve terlemede artış olabilir.

      Baş ağrısı: Hipofiz tümörü beyindeki konumu nedeniyle baş ağrısına neden olabilir.

      Görme değişiklikleri: Tümör, optik sinirleri sıkıştırarak görme sorunlarına ve hatta ciddi vakalarda körlüğe yol açabilir.

      Eklem ağrısı: Kemiklerin ve kıkırdağın büyümesi eklemlere baskı uygulayarak ağrı ve sertliğe yol açabilir.

      Uyku apnesi: Boğazdaki yumuşak dokuların aşırı büyümesi uyku sırasında nefes almada güçlüklere neden olabilir.

Akromegali Teşhisi

Akromegali genellikle fizik muayene, kan testleri ve görüntüleme testlerinin bir kombinasyonu ile teşhis edilir. Bir doktor tipik olarak genişlemiş eller ve ayakların yanı sıra yüz özelliklerindeki değişiklikleri kontrol etmek için fizik muayene yapacaktır. Kan testleri, BH ve BH'ye yanıt olarak üretilen bir hormon olan insülin benzeri büyüme faktörü-1'in (IGF-1) düzeylerini ölçebilir. MRI veya CT taraması gibi görüntüleme testleri, hipofiz tümörünü tanımlamaya ve boyutunu ve yerini belirlemeye yardımcı olabilir.

Akromegali Tedavisi

Akromegali tedavisinin amacı vücuttaki GH ve IGF-1 düzeylerini azaltmak ve hipofiz tümörünü küçültmek veya çıkarmaktır. Tedavi seçenekleri ilaç, cerrahi ve radyasyon tedavisini içerebilir.

İlaç tedavisi: Vücuttaki GH ve IGF-1 düzeylerini azaltmak için ilaçlar kullanılabilir. En sık kullanılan ilaç, GH üretimini baskılamaya yardımcı olabilen somatostatin hormonunun sentetik bir şeklidir. Diğer ilaçlar, BH üretimini düzenlemeye yardımcı olabilecek dopamin agonistlerini veya BH'nin etkilerini bloke edebilen büyüme hormonu reseptörü antagonistlerini içerebilir.